„Морам да признаам дека кога го избрав името „витамин“, добро знаев дека овие супстанци подоцна може да се покажат дека не се сите од аминска природа. Сепак, беше потребно да изберам име што ќе звучи добро и ќе послужи како клучен збор, бидејќи во тоа време веќе не се сомневав во важноста и идната популарност на новото поле.“
Роден на 23 февруари 1884 година во Варшава, Казимир Функ (Kazimierz Funk) бил син на дерматолог. По средното училиште студирал биологија во Женева и хемија во Берн. На дваесетгодишна возраст, тој веќе докторирал на Универзитетот во Берн и продолжил да работи во Институтот Пастер во Париз, на Катедрата за органска хемија на Универзитетот во Берлин и на други истражувачки институти во Лондон. Во тоа време тој имал различни научни интереси. Додека вежбал во една од германските болници, ги проучувал заболените од канцер и бил убеден дека неговиот развој или намалување зависи од состојките на храната. Во тоа време, тој исто така го проучувал метаболизмот на уричната киселина, метаболизмот на протеините и анализа на амино киселини.
На крајот на 19 и почетокот на 20 век, причините за такви сериозни болести како што се скорбут, пелагра, рахитис и бери-бери сè уште биле непознати. Кристиан Ајкман бил еден од лекарите кои се обиделе да ја откријат причината. Вршејќи експерименти врз кокошки, на островот Јава (сега Индонезија) кога истиот бил погоден од епидемија на бери-бери (честа болест на Далечниот Исток што предизвикува оштетување на периферните нерви и на крајот срцева слабост), открил дека разликите во потрошувачката на храна одредуваат кои животни се болни, а кои остануваат здрави. Функ ги следел неговите идеи, а во Лондон ги анализирал оризовите трици кои се користат за хранење на кокошките и наместо тоа одлучил да им ги даде на гулабите. Научниците мислеле дека болеста може да се должи на недоволните протеини во исхраната, но Функ го занемарил овој поим и започнал со експерименти за да утврди што отсуствува во типичната далечноисточна диета со полиран ориз.
Функ открил (во 1911 година) дека триците, делумно сомелената лушпа на зрното ориз што обично се исфрлала во културите на Далечниот Исток, содржи витална супстанца наречена тиамин која спречува бери-бери. Како резултат на тоа, истата година, изолирал супстанца во форма на мали кристали, неопходна за правилен развој на организмот. Тој ја нарекол „ vitamine “ - од латинските зборови за живот (вита) и хемиско соединение кое содржи амино група (амин). Првиот витамин што беше изолиран беше В1 (тиамин). Кога ги објавил своите наоди во 1912 година, веднаш станал добро познат во научниот свет, додека луѓето ширум светот набрзо почнале да прашуваат за овие навидум чудесни супстанци. Познатата книга на Функ „Витамин“ е објавена во 1913 година.
Витамин В1, анеурин, тиамин
Внимание: Функ не ја карактеризира целосно неговата хемиска структура,туку Роберт Ранелс Вилијамс, во 1934 година.
Британските научници предложија алтернативна номенклатура за витамините: „дополнителен фактор на храна“, „нутрамин“ или „хормон на храна“. На крајот, Лондонското хемиско друштво ја отфрлило последната буква од името предложена од Фанк. Така, терминот „витамине“ беше заменет со „витамин“, кој се користи и денес. Исто така, беше предложено, привремено, дека последователните откриени супстанци треба да се идентификуваат со помош на буквите од азбуката. Научниците денес разликуваат десетина витамини кои ги одредуваат нашите дневни потреби, укажувајќи на изворите на храната и нивната улога во телото и ефектите од недостатокот. Знаеме, на пример, дека причината за скорбутот што ги десеткуваше морнарите со векови беше недостатокот на витамин С. Појавата на пелагра е поврзана со недостаток на витамин В3, а рахитисот - со недостаток на витамин D.
Несомнено е дека откритието на Фанк беше неверојатно достигнување во нутриционистичките истражувања и откритие што го промени светот. Терминот „витамин“ наскоро ќе стане широко користен во научната заедница. Нејзиниот автор бил присутен во жестоките научни дебати во тоа време и постојано ја нагласувал важноста на разновидна, урамнотежена и богата со витамини исхрана за превенција од сите болести. Претходно, се сметало дека микробите и токсините произведени од нив се главната причина за болестите. Така оваа нова теорија беше бавно и неволно усвоена.
Во следните години, Функ изолирал дополнителни витамини и ја идентификувал храната во која се наоѓаат. Наскоро, фармацевтските компании почнале да произведуваат лекови кои содржат витамини. По избувнувањето на Првата светска војна, тој го продолжил своето истражување во САД, дури добивајќи и американско државјанство. Во 1923 година, тој решил да се врати во Полска. На овој чекор го натера Лудвик Рајхман, бактериолог и социјален активист, со кој претходно соработувал во Лондон. Функ го презел управувањето со Одделот за биохемија во рамките на Националниот институт за хигиена во Варшава.
Во Полска проучувал главно никотинска киселина, хормони и изолација на инсулин. Наскоро Полска станала третиот производител на инсулин во светот. Во 1924 година тој покажал дека задниот дел на хипофизата произведува хормони кои го регулираат балансот на водата и влијаат на мускулите.
По четири години се преселил во Париз, каде што работел во голема фармацевтска компанија, а имал и своја лабораторија наречена Casa Biochemica, и набрзо открил дека половите хормони естроген и тестостерон се ефикасни во лекувањето на некои болести. Тој, исто така, успеал да го извади машкиот хормон андростерон од човечка урина во 1929 година.
Тој управувал со сопствената фондација, продолжил со истражување на витамините, а исто така ги барал и причините за појава на рак. Работел и на теоријата за заедничка интеракција на витамини и минерали во човечкото тело. Функ починал на 29 ноември 1967 година.
Во 1929 година, Кристиан Ајкман и Фредерик Хопкинс беа наградени со Нобеловата награда за медицина и физиологија за нивното истражување на витамините. За време на церемонијата на доделување на наградата, Функ беше именуван како творец на терминот „витамин“ и еден од научниците чие долгогодишно истражување доведе до откривање на овие животворни соединенија. Самиот Хопкинс подоцна признал дека Функ „доби премалку признанија за неговата работа“. Функ четири пати бил номиниран за најважната научна награда (1914, 1925, 1926, 1946).
Денес знаеме дека не сите витамини имаат амино група. Иако сите теории што ги застапувал Функ не се покажаа вистинити, со своите истражувања и епохални откритија, тој придонесе за невиден развој на медицината, потврдувајќи ги погрешните теории и поставувајќи нови насоки за научно истражување.
Хемичарите создадоа кристали за екстракција на влагата од воздухот со нула потрошена енергија
Извонредно баксузен, скромен фармацевт кој откри осум елементи и не доби признание за ниту еден од нив
WebDesign www.nainternet.mk