Роберт Бунзен не е заслужен само за пламеникот...

Кога ќе се спомне името на Бунзен, првата асоцијација на секој што барем еднаш посетил хемиска лабораторија е пламеникот или бренерот. Но овој генијален научник е многу, многу повеќе од иноватор на таа практична алатка.

Роберт Вилхелм Бунзен (1811 - 1899) бил германски хемичар кој придонел за развојот на спектроскопијата како моќен метод за хемиска анализа. Бунзеновиот горилник или бренер, светилка која обезбедува чист пламен за хемиска анализа и лабораториска работа, е именувана по него. Бунзен, исто така, дал голем придонес во областите на изолацијата на метали и нивно прочистување но и во ракувањето и анализата на гасовите.

Бунзен дипломирал на гимназијата во Холцминден во 1828 година, а продолжил да студира хемија, физика, минералогија и математика на Универзитетот во Гетинген. Меѓу неговите учители бил Фридрих Стромејер, откривачот на елементот кадмиум.Докторирал во 1830 година. Владиниот грант му овозможил да ја обиколи Германија, каде се запознал со врвните германски истражувачи од областа на хемијата и физиката и да ги испита индустриските и производствените погони во земјата.

Во 1832 година, отишол во Париз и работел во лабораторијата на Геј-Лусак, познатиот физичар. По неговото враќање во Германија во 1833 година, станал предавач на Универзитетот во Гетинген и започнал со експериментални студии за (не)растворливоста на металните соли на арсенската киселина. Неговото откритие за употребата на железен оксид хидрат како преципитирачки агенс сè уште е најпознатиот противотров против труење со арсен.

Во 1836 година, го наследил Волер во Политехничкото училиште во Касел. Откако предавал две години, прифатил професорско место на Универзитетот во Марбург, каде што ги проучувал дериватите на какодил, соединение кое содржи арсен. За време на ова истражување бил повреден во хемиска експлозија и го загубил видот на едното око. Неговата несреќа, сепак, не го спречила да иницира методи за анализа на хемиската конституција на гасовите.

Во 1841 година, Бунзен создал батерија со јаглеродна електрода која била поекономична од платинската електрода што се користела дотогаш. Во тоа време, исто така, ги истражувал различните индустриски процеси за правење челик и предложил начини за рециркулирање на исфрлените топли гасови, за да се зачува топлината и да се заштедат вредни нуспроизводи, како што е амонијакот. Патем, ова го отвори патот за неговите подоцнежни студии за гасометриска анализа, која гранка на истражување може да се каже дека ја создал и ја довел до највисоко совршенство.

Во 1846 година, отпатувал во Исланд и земал примероци од вулкански карпи, кои ги анализирал и заклучил дека тие се составени и од кисели и базни минерали во различни степени.

Исто така, постигнал прочистување на ретките метали како цериум, лантан и „дидиум“, и развил калориметар за мраз кој барал само мали примероци од супстанцата за да се измери нејзината специфична топлина. (Специфична топлина е компаративна способност на супстанцата да апсорбира топлина за дадена промена на температурата).

По преземањето на професорската позиција во Хајделберг во 1851 година, Бунзен, користејќи азотна киселина како електролит во неговата батерија, успеал да произведе (со електролиза) чисти метали како што се хром, магнезиум, алуминиум, манган, натриум, бариум, калциум и литиум. Тој соработувал со Сер Хенри Роско за да го проучува формирањето на хлороводород од водород и хлор во присуство на сончева светлина.
Исто така , со него работеле на проблеми врзани со фотохемијата, ново поле кое брзо се развило по пронајдокот на фотографијата во 1839 година.

Оваа фотографија го прикажува Бунзен (седнат), Роско (десно), и идниот соработник на Бунзен, Густав Кирхоф (лево).

Во тоа време, достапните горилници на гас имале тенденција да создаваат повеќе светлина отколку топлина, а исто така давале и малку саѓи, што бил проблем во секоја една лабораторија. Така, Бунзен се зафатил да создаде горилник што ќе обезбеди топол пламен без чад. Во 1855 година го претставил сега познатиот Бунзенов горилник, кој имал прилагодливи отвори на дното за да го регулира протокот на кислород до пламенот.

Оригиналниот нацрт на Бунзен

Исто така во 1857 година, Бунзен објавил книга, Gasometrischen Methoden, која ги поставува основните принципи на анализа на гасови, како да се собираат, мерат и анализираат гасовите. Тоа е уште една од пресвртниците во хемијата.

Во 1859 година, се здружил со Густав Кирхоф за да ги проучува спектрите на хемиските елементи. Тие смислиле начин како да испаруваат различни елементи во Бунзенов горилник и потоа да ја поминат емитираната светлина низ призма, која ја шири светлината во спектар. Всушност, тие го измислиле спектроскопот и спектроскопијата. Откриле дека наместо континуиран спектар, согорувањето на водородот произведува четири тесни линии со четири различни бои (бранова должина), додека натриумската пареа емитува само две жолти спектрални линии, многу блиску една до друга. Секој елемент, всушност, има карактеристични спектрални линии кои можат да се користат за да се идентификува тој елемент. Бидејќи било познато дека сончевиот спектар е вкрстен со стотици темни линии, ова сугерирало дека сончевиот спектар ги содржи хемиските знаци на сите елементи што го сочинуваат Сонцето.

Спектар на различни елементи и Сонцето;Annalen de Physik und Chemie, 110, 1860

Двојно-жолта линија на спектарот на натриум, што одговара на темната линија „D“ на сончевиот спектар на врвот,

Бунзен сфатил дека ова е извонреден аналитички метод, способен да открие микрограмски количини на елементите па заедно со Кирхоф ги објавиле резултатите од нивната работа во една статија, „Хемиска анализа преку спектроскопија“.

Во 1860 година тој и Кирхоф откриле два алкални метали, цезиум и рубидиум, со помош на спектроскопот што го измислиле претходната година. Овие откритија инаугурираа нова ера во средствата што се користат за пронаоѓање нови елементи.Првите 50 откриени елементи - освен оние познати уште од античко време - беа или продукти на хемиски реакции или беа ослободени со електролиза. Од 1860 година се трага по елементи во трагови што може да се детектираат само со помош на специјализирани инструменти како спектроскопот.

Спектроскопот набрзо стана истакната и можеби најважна алатка за елементарно откривање и анализа; го отвори патот за квантната теорија и ги доведе астрофизичарите до шокантното сознание дека универзумот се шири. Денес, хемичарите живеат и умираат со збунувачки опсег на разни спектроскопи.

Откритието дека соединенијата може да се анализираат и елементите да се идентификуваат преку спектроскопија било навистина револуционерно, кое длабоко влијаело и на хемијата и на астрономијата. Навистина, астрохемијата - проучувањето на ѕвездите како физички и хемиски тела - се вели дека започнала со работата на Бунзен и Кирхоф.