Хемија за сите

Царска вода

Зошто нацистите не ги пронашле златните медали за Нобелова награда на двајца германски физичари.

Кога Германија ја нападнала Данска во Втората светска војна, бил пратен специјален одред во Институтoт за теоретска физика на Универзитетот во Копенхаген* да ги конфискува златните медали за Нобеловите награди на германските физичари, нобеловци, Max von Laue (1914) и James Franck (1925).

Но тие биле цел на Хитлер заради симболиката а не заради вредноста. Eдниот научник бил со еврејско потекло, а другиот, von Laue, противник на национал-социјалистите.

Mедалите тајно биле изнесени од Германија во Данска. Прво научниците размислувале да ги закопаат медалите во градината на Институтот, но претпоставувале дека Гестапо сè ќе прекопа за да ги најде. Поради тоа тие се потпреле на хемијата!

Унгарскиот хемичар György Hevesy, немајќи каде да ги скрие, ги ставил двата медали во сад со „царска вода“ каде тие се раствориле, образувајќи раствор со жолтеникава боја.

carska voda

Ѓург Хевеши го поставил добиениот раствор на полица во неговата лабораторија меѓу стотици други хемикалии. Така потрагата на нацистите била неуспешна.

По војната, хемичарот се вратил и со обратен хемиски процес го извлекол златото од киселината. Златото е вратено на Кралската шведска академија на науките и Нобеловата фондација. Тие повторно од добиеното злато ги излеале медалите и потоа им се врачени на Лауе и Франк.

carska voda

Внимавај: Царска вода не е водата каде се бања царот!

Царска вода е смеса од концентрирана азотна и хлороводородна киселина во однос 1:3. Растворањето на златото во царска вода може да се прикаже со следниве равенки:

Au + 3HNO3 + 3HCl = AuCl3 +  3NO2  + 3H2O

AuCl3 + HCl = HAuCl4  тетрахлороауратна(III) киселина

Оксидацијата на златото и добивање на злато(III) соединенија може да се случи само во присуство на  јони кои со  злато(III) даваат стабилни комплексни соединенија.Таков јон е хлоридниот јон.

Растворањето на златото е резултат на следнава реакција:

HNO3 + 3HCl= 2Cl° + NOCl + 2H2O

Значи кога ќе се направи смесата се добива соединение нитрозил хлорид и атомарен хлор (hlor in status nascendi) кој е многу реактивен и реагира со златото според следнава реакција :

Au+ 3Cl° = AuCl3

Сега злато(III)  хлоридот реагира со вишокот на HCl и се добива тетрахлороауратна(III)  киселина.

AuCl3+ HCl= HAuCl4

Доколку се сака елементарно злато, може селективно да се изврши редукција со сулфур диоксид, хидразин, оксална киселина, итн.

2 AuCl4(aq) + 3SO2(g) + 6H2(l) → 2Au(s) + 12 H+(aq) + 3 SO2−4(aq) + 8Cl(aq).

 

*Институтот во 1965 година, на денот на одбележувањето осумдесет години од раѓањето на научникот, преименуван е во Институт Нилс Бор.

Пред 1980 година, медалот за Нобелова награда бил правен од 23 каратно злато со маса од 175 грама (денешните награди се 18 каратно злато, позлатено со 24 каратно злато).

Автор на статијата: Блаже Димески
18 септември 2021
Стршлените ќе ни помогнат во борбата против мамурлакот?

Постои суштество во животинското царство од кое ќе се засрами дури и најискусниот пијаница

Терпените – ароматичната хемија на природата

Замислете го освежувачкиот мирис на борови шуми ... или смирувачката арома на лаванда

Марија Склодовска Кири

Жената која донесе светлина во светот

>> Прочитај повеќе слични содржини!   

донирај

Генерален спонзор

генерален спонзор

Пријатели на науката

спонзор
спонзор
спонзор

Презентации и поимници

Презентации за основно образование

e hemija

Презентации за средно образование

hemija .ppt

Контактни информации:

e-hemija logo

Здружение за унапредување и развој на образованието и науката
„Е-ХЕМИЈА“ – Прилеп

Испрати порака:
e-hemija контакт

Е-Хемија на Facebook:
e-hemija facebook

Е-Хемија на Twitter:
e-hemija facebook

Пријатели на науката:

Здружение за унапредување и развој на образованието и науката „Е-ХЕМИЈА“ – Прилеп
Copyright © 2025 ehemija.mk

WebDesign www.nainternet.mk

e-hemija