Хемија за сите

Царит (султанит) –турскиот камелеон

Дали на неговото величество дијамантот му помина модата?

Високо на планините Илбир во југозападна Анадолија, рударите во рудник за боксит пронашле проѕирен минерал, кој не само што имал голема тврдина, транспарентност, туку и ја менувал бојата во зависност од околното осветлување.


минерал царит султанит султанит-царит
sultanit-mienje
Ископување и груба обработка на царит

Бидејќи овој феномен се јавува кај помалку од еден процент од скапоцени камења, тоа било вистинско откритие. Уште поинтересно и за разлика од повеќето други скапоцени камења што ја менуваат бојата, овај нов минерал има можност да прикаже неколку различни тонови на боја во исто време.

sultanit

 

Овој уникатен скапоцен камен  го носи името на владетелите на Отоманската империја, а гемолошкото име „Дијаспор“ доаѓа од хеленскиот збор „Диаспореја“ за „дисперзија“ (расфрлено).

Добиен со хидротермално-метаморфогена минерализација на боксит(Al2O3),  царитот има формула[AlO (OH)], и се наоѓа во само една област во светот,  а се јавува во зони на фрактури, вени и отворени структури на бокситот. Во овие наоѓалишта, лоцирани на височина од 3000 метри, скапоцениот камен е поврзан со калцит, московит, хематит, илменит и хлоритоид.

Го има толку малку што се наоѓа само  случајно при вадењето на бокситот! Неговата кристална структура е орторомбична, со тврдина од 6,5-7,0 и индекс на прекршување од 1,70-1,75.

Oрторомбичен систем           a≠b≠c                     α=δ=γ=90°     img1
slika2
Типичен  кристал од депозитот што покажува слепување  во форма на  буквата V

Десет илјади пати поредок  од дијамантот  а  има опсег на бои  од прекрасни нијанси од зелена, праска, шампањ, до малино црвена боја. Бидејќи секој камен е уникатен, царит го бараат и колекционерите и дизајнерите на накит, кои ја ценат реткоста и уникатноста на овој исклучителен скапоцен камен.

sultanit

Александритот досега беше единствениот скапоцен камен кој ја менуваше бојата со ефект на мачкино око додека не се појави турскиот убавец на пазарот.

Најневеројатните квалитети се навистина извонредните промени во бојата. За разлика од повеќето скапоцени камења, промената на бојата на царитот се протега надвор од вообичаените две бои. Истиот камен може да прикаже како зелена боја, розева-коњак, жолта-канаринец, розова шампањско, малина до виолетова розова боја, зелени нијанси и живописни виножита под различни извори на светлина, лесно комплетирајќи ја секоја шема на бои во модната гардероба на носителот.

boi sultanit


Дали знаете дека и кај нас, во рудникот Сивец, Прилепско, се наоѓа ваков  сличен скапоцен камен, Македонскиот рубин!

 Корунд е всушност кристална форма на алуминиум оксид. Во неа има и траги од железо, титаниум или хром кои му даваат различни бои. Црвениот корунд се нарекува рубин (македонскиот рубин има розова, а не црвена боја, но може да биде и зелен.)

korund

Прилепски корунд

Автор на статијата: Блаже Димески
10 октомври 2021
Стршлените ќе ни помогнат во борбата против мамурлакот?

Постои суштество во животинското царство од кое ќе се засрами дури и најискусниот пијаница

Терпените – ароматичната хемија на природата

Замислете го освежувачкиот мирис на борови шуми ... или смирувачката арома на лаванда

Марија Склодовска Кири

Жената која донесе светлина во светот

>> Прочитај повеќе слични содржини!   

донирај

Генерален спонзор

генерален спонзор

Пријатели на науката

спонзор
спонзор
спонзор

Презентации и поимници

Презентации за основно образование

e hemija

Презентации за средно образование

hemija .ppt

Контактни информации:

e-hemija logo

Здружение за унапредување и развој на образованието и науката
„Е-ХЕМИЈА“ – Прилеп

Испрати порака:
e-hemija контакт

Е-Хемија на Facebook:
e-hemija facebook

Е-Хемија на Twitter:
e-hemija facebook

Пријатели на науката:

Здружение за унапредување и развој на образованието и науката „Е-ХЕМИЈА“ – Прилеп
Copyright © 2025 ehemija.mk

WebDesign www.nainternet.mk

e-hemija